3 Büyükler
Bu sefer Uzakdoğu’dan bildiriyorum.
Çin’in geçtiğimiz hafta yürürlüğe giren ve sahil güvenliğe yabancı gemilere karşı silah kullanma yetkisi veren yasa sonrası, Çin ve Japonya arasında büyük bir gerilimin ortaya çıkmasına neden oldu.
Yasa sonrası Japonya alarma geçti ve kendine yeni müttefikler aramaya koyuldu.
Çünkü Çin’in çıkardığı bu yasa Senkaku Adaları konusunda tarafların karşı karşıya gelmesine neden oldu.
Bizim 1990 yılında Yunanistan’la yaşadığımız Kardak sorunu, şu anda Çin ve Japonya arasında vukuu buluyor.
Senkaku Adaları, Japonya’nın güneyindeki Okinava Adası'nın 370 kilometre güneybatısında yer alıyor.
Adalar Çin’in ise 350 kilometre doğusunda bulunuyor.
Adalar üzerinde hak iddia eden bir diğer ülke de Çin'in resmen tanımadığı Tayvan.
Senkaku, Tayvan'ın 260 kilometre kuzeydoğusunda yer alıyor.
Tayvan cephesi Çin yönetiminin çıkardığı yasaya şimdilik sessiz kalmakla yetiniyor.
Japonya ise 3 Şubat’ta Çin konusunda müttefik arayışıyla İngiltere’nin ilgili dışişleri ve savunma bakanları arasında bir video konferans görüşmesi yaparak özgür ve açık bir Hint-Pasifik (FOIP) bölgesi oluşturmak için işbirliğini güçlendirmek için anlaşmaya vardı.
İki ülke görüşme sonrası deniz güvenliğinde işbirliğinin bir öncelik olmaya devam edeceğini teyit etti. Görüşmelerin ardından yapılan açıklamalarda İngiltere'nin Kraliçe Elizabeth uçak gemisi saldırı grubunu bu yıl Doğu Asya'ya göndermeyi de memnuniyetle karşıladıkları açıklandı.
Hükümet yetkililerinin ayrıca, taşıyıcılara bağlı İngiliz deniz uçaklarını onarmak için Japonya'daki tesisleri kullanma planları olduğunu söyledi.
Japon Hükümeti Çin'in denizcilik alanındaki ilerlemelerini dengelemek için İngiltere'nin deniz gücünü kullanmak isterken, Londra 2020'de Avrupa Birliği'nden ayrılmasının ardından yeni bölgesel işbirliği yolları arıyor.
Japonya’nın Çin’le yeniden nükseden Senkaku krizi sonrası, İngiltere için de Japonya hükümetinden alacağı destek çok önemli.
Senkaku Adaları’nı Kardak kayalıklarından ayıran en önemli şeyler ise 3 büyükler olarak nitelendireceğimiz, petrol, doğalgaz ve maden yatakları.
Zira adaların Japonya'ya devrinden üç yıl önce, 1969 yılında, bölgede araştırma yapan şirketler, adanın 370 kilometre açıklarında zengin petrol, doğalgaz ve maden yatakları bulunduğunu belirlemişti.
Rakam oldukça büyüktü.
Birleşmiş Milletler Asya ve Uzak Doğu Ekonomik Komisyonu'na göre bölge, Basra Körfezi'yle rekabet edebilecek bir zenginliğe sahip.
Bu nedenle, unutulan ve üzerinde insan bile yaşamayan adalar iki ülke arasında büyük bir sorun teşkil etmeye başladı.
Japonya ve ABD arasında 1960 yılında imzalanan Karşılıklı İşbirliği ve Güvenlik Anlaşması vesilesiyle ABD Japon topraklarının yabancı saldırılar karşısında korunacağını taahhüt etmişti.
Çin’le Trump yönetimi döneminde kızışan ABD Çin ilişkileri, Biden yönetimiyle de Trump yönetimi sırasındaki gibi sert yaptırımlarla kızışmasa da, zaman zaman ufak restleşmelerle kendini gösterdi.
Biden cephesinden henüz Senkaku Adaları krizi konusunda Japonya ile varılmış bir mutabakat gerçekleşmedi.
Japonya ile Çin cephesi arasında işler kızışırsa, Biden yönetiminin bu duruma seyirci kalacağını düşünmüyorum.
Çünkü ABD hükümetinin başına her kim geçerse geçin, Çin’in ABD’yi alt ederek tek büyük güç olma çabalarına sessiz kalmayacaktır.
