M.Ö. 9 yüzyılda da Anadolu da Afyon-Eskişehir-Kütahya bölgesinde kurulan Frig uygarlığı dünya da yalnızca bu bölgede yaşamış. Bölgenin yoğun bir şekilde tüf kayalıklılara sahip olmasının vermiş olduğu avantajlardan yararlanan Frigyalılar tüf kayalara yaşam alanları, mezarlar, şapeller, kaleler inşa edip toplu olarak yaşam sürdükleri yerlerin günümüze kadar gelmesi ile mutlaka görülmesi gereken ender yerlerdendir. Gizemli Frigya'yı keşfederken Frigyalılar'ın yaşam sürdükleri yerlerin yanında adeta Kapadokya esintisi oluşturan rüzgâr esintisi ile şekillenen kayalıkları ve peri bacalarını da görmeniz mümkündür. Bölgede Frigyalılar'dan bu yana yaşam halen devam etmektedir.
Gizemli Frigya’yı 2-3 gün süre içerisinde gezebilirsiniz.
Frig yaşam yerleri üç ilin arazisinde Eskişehir, Kütahya Afyonkarahisar il sınırlarında çok geniş bir arazide bulunmaktadır. Eserlerin en çok bulunduğu alan Ayazini Kasabası ve çevresindedir. Gezi planlamasının başlangıç noktasını Ayazini Metropolis şehrinden başlamanızı öneririz. Ayazini kasabasında ihtiyaçlarınızı giderebileceğiniz sosyal tesisler yerel lezzetleri tadabileceğiniz mekanlar bulunmaktadır.
Frigya bölgesine en yakın konaklama yerleri Kral Midas’ın efsanelerine konu olmuş Şifalı Termal Sularıyla ünlü Gazlıgöl Termal Bölgesindeki konaklama yerlerini de tercih ederek kültür gezinizi termal keyfine dönüştürebilirsiniz.
Afyonkarahisar İhsaniye ilçesinde yer alan Ege Bölgesinin Kapadokya’sı olan Frig Vadisi semalarında, Frig Vadisi ve Emre Gölü nün doğal güzelliklerini havadan izleyebilirsiniz.
Frigya'nın 'Göynüş Vadisi' kısmında yer alan ve 'Kral Yolu' olarak da bilinen derin tekerlek izlerinin bulunduğu güzergâh, Kültür ve Turizm Bakanlığınca, 1994 yılında tescillendi.
Bölgede tüf kayalıklarda oluşan ve ticaret yolu olarak kullanıldığı tahmin edilen izlerinin bulunduğu "Antik Yol", Afyonkarahisar-Eskişehir kara yoluna kadar ulaşıyor.
Kayaç üzerinde en yüksek noktası 2 metreyi bulan tekerleklerin aşındırmasıyla oluşan Kral Yolu’ndaki izler, Frigya'ya gelen yerli ve yabancı turistlerin yanı sıra dünyadaki bazı jeolog, arkeolog ve sanat tarihçilerinin de ilgisini çekiyor.
Rus bilim adamı ve jeolog Alexander Koltypin'in, Frig Vadisi'ndeki tekerlek izlerinin burada 12-14 milyon yıl önce yaşayan üstün zekalı bir ırka ait olabileceği iddiaları dünya medyasında merak uyandırmıştı.
Afyonkarahisar'ın İhsaniye ilçesindeki 585 yıllık Osmanlı eseri Döğer Kervansarayı, son yıllarda Frigya'daki turizm potansiyelinin canlanması sonucu ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Döğer Kervansarayı, görkemli mimarisiyle Anadolu'da 585 yıldır ayakta kalmayı başaran Osmanlı eserleri arasında yer alıyor. Afyonkarahisar Arkeoloji Müzesi'ndeki şer'i sicillerindeki kayıtlara göre, kervansaray, Osmanlı Padişahı 2. Murat döneminde 1434 yılında yapıldı. Doğu-Batı doğrultulu kesme taşlardan inşa edilen kervansaray, iki katlı han ve tek katlı develik şeklinde iki bölümden oluşuyor.
Frig Vadisi’nde, jeolojik yapısından kaynaklı olarak en fazla Afyonkarahisar il sınırlarında peri bacalarına rastlanıyor. Bunlar arasında en etkileyici peri bacası gruplarından biri de şüphesiz Seydiler Peri Bacaları.
İscehisar ilçesi Seydiler kasabasının içinde ve çevresindeki vadilerde irili ufaklı olarak dağılan çok sayıdaki peri bacasından oluşan bu doğal güzellik, görenleri hayran bırakıyor.
Henüz turizme yeterince açılmayan bölgedeki peri bacaları Afyonkarahisar – Ankara karayolunun biraz içerisinde yer alıyor.
Karayolunda seyahat ederken uzaktan görünse de peri bacalarının bulunduğu vadilere taşıt ile ulaşmak mümkün olmadığından bu doğa güzelliğini yakından görebilmek için Seydiler kasabasından başlayan bir yürüyüşe çıkmanız gerekiyor.
Frig vadisinin içerisinde yer alan Emre Gölü, Afyonkarahisar sınırları içerisinde doğal yollarla oluşmuş en küçük göldür.
Gölün etrafında Frig döneminden kalma oyma kayalıklar ve rüzgar, hava olaylarının etkisi ile şekillenen peri bacalarının görkemi dikkatinizi çekecektir. Emre Gölü yakınında bulunan Emre Tekkesi' ni de ziyaret edebilirsiniz. Emre Tekkesi'nden gölün manzarası sizleri büyüleyecektir.
Emre gölü tatlı su kaynağı olmasından dolayı balık avı yapılabilmektedir.
Bahar aylarından pelikan gibi göçmen kuşların uğrak yerleri haline gelmiştir. Frig vadisinde kamp kurmak isteyenler için ideal noktalardan biridir.
Aslantaş, Afyonkarahisar İhsaniye ilçesi Frig Vadisi'nde yer alan M.Ö. 7. yüzyıl sonlarında yapıldığı tahmin edilen kaya anıtıdır.
Bu anıt Friglerde bir krala ait olduğu düşünülen bir kaya mezardır. Anıtın üzerinde mezar odası, sağ ve sol tarafında mezarın ait olduğu kişiyi kötü ruhlardan korumak için iki tane şaha kalkmış aslan, aslanların her ikisinin de ayaklarının da birer tane yavru aslan, anıtın ortasında gövdesi bulunan ve mezarın üzerini kapatan bir ağaç kabartması mevcuttur.
Zamanla ağaç kabartmasının üst kısımları kırılmış sadece gövde ve alt kısımları kalmıştır.
Yılantaş, Frig Vadisinde Aslantaş anıtının batısında yer alan önemli bir kişiye ait olduğu düşünülen bir mezar anıttır. Bir deprem ya da doğal olaylardan dolayı yıkılmıştır. Üçgen tavanlı, ölü yatağı bulunan mezar odası olup dış yüzeyinde Aslanbaşı ve ayağının bulunduğu iki ayrı kaya parçalı, kaya parçası altında kalmış Gorgo başlı kabartmalı kalkanın iki yanında savaşçı kabartmalıdır. Aslanbaşı kabartmasındaki motifin yılan kıvrımlı olması nedeniyle bu adı almıştır.
Aslantaş Kayaların hemen 50 metre ilerisinde sol tarafta Maltaş Tapınakları bulunmaktadır. Yoldan görünmez stablize yoldan 100 metre içerde bulunuyor. Mutlaka görülmesi gereken eserlerdendir.
Frig vadisinin Göynüş Vadi kısmında bulunan Memeç Kayalıkları, Döğer kasabası ve Emre Gölü arasında yer almaktadır. Tüf kayalıklar üzerine yapılmış küçük bir kilise(şapel) bulunmaktadır. Kilisenin dış kısmı kırıldığı için açık olarak görülmektedir. Ayrıca kayalıklar üzerinde Friglerin yaşamlarını sürdürmek için kullandıkları yaşam yerleri (odalar) bulunmaktadır. Arog Filmi burada çekilmiştir. Frig Vadisi'nde kamp kurmak isteyenler için kayalıkların yakınında çeşme bulunmaktadır ve alan düzlüktür.
Afyonkarahisar İhsaniye ilçesine bağlı Üçlerkayası köyü Frig Vadisi'nde yer almaktadır. Bölgede Frigyalılar döneminden kalma nekropol bulunmaktadır. Üçlerkayası köyünde ve yakınlarında Frig Vadisi eserlerinden önemli yapıtlar bulunmaktadır.
Avdalaz Kalesi M.Ö. 2 ya da 3. yüzyıla ait devasa bir tüf kaya kütlesinin oyularak Frigler tarafından barınma ve savunma amacıyla inşa edilmiştir. Kalenin güney cephesindeki oymaların ve yaşam alanlarının daha çok olması Frigler'in güneş ışığından faydalandığını göstermektedir. Yaşam alanlarındaki her birinden diğerine geçişin olması Frigler'in olağan üstü durumlarda hızlı hareket etmelerini sağlamıştır. Yine bu kalede yer alan yerin dibine doğru 30 derecelik açıyla yapılmış bir tünel bulunmaktadır.
Günümüzde yaklaşık 30 metre sonrası taşlarla tıkalı olan bu tünelin bir su kuyusu mu yoksa oluşabilecek herhangi bir tehlike durumunda gizli bir geçit mi olduğu gizemini halen korumaktadır. Kralın ve kraliçenin halkı selamladığı alana bakan kral yerinin manzarası eşsizdir.
M.S. 7. yüzyılda yapıldığı bilinen kilise Eski Roma dönemine aittir. Ayazini Kilisesi Eski Roma döneminde oymacılığın çok gelişmiş olduğunun müthiş bir göstergesidir.
Kilise kubbesinin simetriği ve direksiz olması nedeniyle çok büyük bir kullanım alanına sahiptir.
Yine bu kilisede Eski Roma harfleri ile yazılmış Hz. Meryem ve iki adet haç işareti görmek mümkündür.
Kubbe oymacılığının bir ürünü olarak dini ayinler için vazgeçilmez olan ses akustiği ile muazzam bir yapıttır.
Ayazini kasabasında mevcut mezarlık ve kasabanın içerisinde birçok yaşam alanı mağaralar ve şapeller bulunmaktadır.
M.Ö. 7. yüzyılda yapıldığı bilinen mezarın ihtişamlı oluşundan bir krala ait olduğu sanılmaktadır. Mezarın ön yüzü üçgen alınlıklı olup mezar giriş kısmında iki adet şaha kalkmış aslan kabartmaları, niş kısımlarında Kibele kabartmaları bulunuyor.
Mezar odasının iç kısmında tavana doğru olan bölgelerde Medusa başları bulunmaktadır.
Ayazini köy mezarlığının da bu anıt ile aynı yerde olması insanların mezar yeri seçmeleri konusunda bir detay vermektedir.
