Eskişehir'in acı günü... Ali Rıza Kalaycı'yı uğurladık

Eskişehirli bağlama ustası, kendine özgü ürettiği "baston bağlama" ve yıllardır yaptığı sazlarla tanınan Ali Rıza Kalaycı 100 yaşında vefat etti, bugün son yolculuğuna uğurlandı. 

Marangoz çırağıyken bağlama çalmayı öğrenip uzun yıllar usta olarak sanata hizmet veren Kalaycı'nın naaşı, Sami Ramazanoğlu Camisi'ne getirildi.

Kalaycı için cami bahçesinde kılınan cenaze namazına, ailesi, yakınları, mahalli sanatçılar ve vatandaşlar katıldı.

Cenaze namazına müteakip Seyitgazi yolundaki Asri Mezarlık'a götürülerek defnedildi. 

Kentin tanınmış bağlama ustalarından Ali Rıza Kalaycı, baston şeklinde yaptığı bağlama ve Türk Halk Müziği'nde yaptığı çalışmalarla tanınıyordu. 

Ali Rıza Kalaycı kimdir? Baston sazın mucidi... "Ahenk Saz Evi" efsanesi... 

Eskişehir'in en kıdemli bağlama ustalarından Ali Rıza Kalaycı, müziğe ilk önce mızıka çalarak başladı. Daha sonra bir marangozun yanında çırak olarak işe başladığı 1935 yılında sazla ilk olarak sazla tanıştı.

Eskişehir'de Türk Halk Müziği sanatçıları, tutkunları ve bağlama severlerin önemli uğrak yerlerinden olan Ahenk Saz Evi'nden 1936 yılında 4,5 liraya saz aldığını ve mahalledeki arkadaşlarıyla pazar günleri toplanıp bağlama çaldıklarını anlatan Kalaycı bir röportajında o yılları şöyle anlatmıştı: 

"Askerdeyken Ankara'nın önde gelen saz sanatçılarından Mucip Arcıman ile tanıştım ve bağlama çalmanın inceliklerini öğrendim. 1952 yılında Eskişehir'in kurtuluş günü olan 2 Eylül'de, Ankara Radyosu'ndan yaptığımız canlı yayınlardan birinde TRT Türk Halk Müziği Yurttan Sesler Koro Şefi Muzaffer Sarısözen, Türkiye'deki ilk notalı türkü kitabını bana göndereceğini söyledi. 15 gün sonra gelen kitapta türküler notalarıyla mevcuttu. Hemen bu kitabı alarak eksiklerimi tamamladım. Daha sonraki yıllarda Muzaffer Sarısözen ile beraber çalıştık. Bir yandan koro çalıştırdım, bir yandan da saz yapımına da devam ettim. Ünlü sanatçılarımızdan Ali Ekber Çiçek'in bir programında gördüğüm elektro bağlamasından esinlenerek elektro bağlama yapmayı öğrendim."

"Baston sazın" mucidi 

Kalaycı, bir gün bağlamasının yere düştüğünü ve tekne ile sap kısmından ikiye ayrıldığını belirterek, "Sap kısmına manyetik tel ve çivi taktım, baktım ses geliyor. Daha sonra 'baston' tabir edilen sadece sazın sap kısmından oluşan bağlamayı ürettim. Ayrıca elektro teknesiz kabak kemane bile yaptım" demişti. 

Eskişehir Halk Müziği Meşk Derneği

Tayyare Fabrikası'ndan 1975 yılında emekli olan Kalaycı o yıllarla ilgili de şunları söylemişti: "Yaklaşık 2 yıl hiçbir iş yapmadan görmediğim yerleri gezdikten sonra, 1977 yılında bağlama imalat ve tamiratı için dükkan açtım. Dükkanı haftanın iki günü saz meraklılarına meşk günü olarak ayırdım. Bu durum 2008 yılına kadar sürdü. 2008 yılında dükkanı kapattıktan sonra Eskişehir Halk Müziği Meşk Derneğini kurduk. Halen haftanın 2 günü orada bağlama çalmaya devam ediyor ve planlanan zamanlarda konserler veriyoruz. Hayatım boyunca hem saz imal ettim hem de birçok insana bağlama çalmayı öğrettim."

Ali Rıza Kalaycı röportajında, bağlama çalmaya meraklı gençlere de şu tavsiyede bulunmuştu: "Bağlama çalmayı öğrenirken biraz teknik tarafına çalışmaları, doğru ya da yanlış yaptıklarını anlamaları için notayı bilmeleri gereklidir"

Geçtiğimiz yıllarda Ali Rıza Kalaycı'nın eserlerinin toplandığı ''Eskişehir Türküleri Ali Rıza Kalaycı" isimli bir kitap yayınlanmıştı.